Kinderen en gezond eten

Wat is gezond eten?

Voldoende groente, een dagelijkse portie fruit, water drinken en gevarieerd eten. We weten allemaal wel hoe het (ongeveer) zit en iedereen wil het allerbeste.

Maar wat is het allerbeste? Nooit snoep? Altijd water? Wat doe je als je kind niet wil eten? Moet dan bord met groente leeg? Allerlei keuzes waar je eerder nog niet mee te maken had. Eet je pittig tijdens je zwangerschap om ze hier al aan te laten wennen? Ik deed het wel en beide kinderen eten met plezier Thaise en Indiase curries. Eten mijn kinderen echt alles zonder mokken? Nee, was het maar zo simpel.

Een andere norm

We weten allemaal wel wat gezond eten is. Alleen gelden er in maatschappij andere normen. Het is best uitdagend om je als ouders die hun kinderen gezond willen laten eten staande te houden in een wereld die vol (zoete) verleidingen zit.

Je kind alleen maar water willen geven is ‘zielig’. Je kind geen chocolademelk of koekje geven is ‘ongezellig’ en als tussendoortje paprika en komkommer is ‘streng’. Je krijgt het allemaal om je oren als je altijd wil vasthouden aan gezond eten. Als ouder moet je daar zelf je weg in vinden en je eigen grenzen ontdekken. Dat is soms lastig.

Ik herinner mij nog goed een feestje bij een vriendin. Mijn jongste was toen 2 jaar en ik wilde hem geen taart geven. Ik vond dat niet nodig op die leeftijd. De vader van mijn vriendin dacht daar anders over. ‘Het is feest en daar hoort een taartje bij.’ Er ontstond een interessant gesprek.

Ik herinner mij ook een vakantie in Frankrijk. Hoe een ander stel ons verbaasd aankeek toen ons zoontje van toen 3 jaar een bakje broccoli at. Zoiets hadden ze nog nooit gezien. Wat een omgekeerde wereld eigenlijk. Hoe fijn zou het zijn als gezond de norm zou zijn?

De invloed van anderen

Voor de kinderen naar school gingen kon ik nog relatief makkelijk zelf bepalen wat mijn oudste at en dronk. School betekent dat kinderen steeds meer bij vriendjes en vriendinnetjes spelen. Ontzettend leuk, maar ik word daarmee ook geconfronteerd met meer omgevingen met andere regels. Ik kies ervoor dat andere ouders de regels in hun eigen huis bepalen. Ook al betekent dat witbrood met chocoladepasta. En een ijsje net voor etenstijd. Moet ik daar iets van zeggen of niet? Bij mij thuis gelden mijn regels. Een sip gezicht van een kind omdat er geen limonade bij de lunch is, hoort daar soms bij. Wil ik dat?

Allemaal dilemma’s. Ik leer iets over mijzelf en ik leer iets van anderen. Misschien is af en toe een boterham met chocoladepasta helemaal zo erg nog niet. Ik inspireer op mijn beurt ook weer anderen. Met mijn ‘funny food’ zoals mijn schoonzus dat noemt. Daarmee bedoelt ze voor mij gewone dingen als zelfgemaakte falafel, bieten-tarte tatin en home-made pizza met pompoen die ik mijn kinderen geef. Totdat ik met trots een foto krijg toegestuurd van haar dochter die zelf heeft gekookt, inclusief groente! Inmiddels is mijn funny food een begrip waar we de grootste lol om hebben.

Vooral groente is een uitdaging

Fruit lukt vaak wel. Fruit is zoet en kinderen zijn nu eenmaal dol op zoet. Onze zoete voorkeur is zelfs genetisch bepaald. Wel krijgen veel ouders te maken met fasen bij hun kinderen. Mijn oudste was dol op banaan. Ineens lustte hij dit niet meer. Inmiddels is die fase voorbij. Wat mij helpt is een vast fruitmoment en meebewegen. Zolang mijn kinderen maar fruit eten. Soorten genoeg. Ook vind ik het leuk om iets anders te doen. Ik bak inmiddels regelmatig bananenbrood. Overigens vaak met courgette, pompoen of zoete aardappel erin. Vinden ze heerlijk. Dit vervangt het fruit en de groente niet, maar ik denk dan ‘beter dan niks’.

Groente is een grotere uitdaging. Ik ben van mening dat je kinderen kunt leren dit te eten. En dat het al begint bij je zwangerschap door wat je zelf eet. Met de 1e hapjes van beide kinderen lag onze vriezer vol met gepureerde groente. De 1e hap spinazie sprak boekdelen. 'Niet lekker mama!' En dan een paar dagen later te merken dat het toch wel in de smaak valt.

Praktische tips

Het vereist enige volhardendheid en creativiteit. Op het moment dat je denkt dat je de oplossing gevonden hebt, is het weer anders. Vallen de broccoliroosjes niet in de smaak? Misschien lust je kind wel broccolisoep of hele kleine stukjes broccoli in een pastasaus. Pompoen kan heel goed in een bananenbrood. Of spinazie of bietjes door het pannenkoekenbeslag. In een omelet kun je ook veel groente kwijt.

Van mij hoeven de kinderen niet per sé losse stukjes groente te eten. Kijk zelf wat werkt. Voor mij is dat soms groente ‘verstoppen’. In kleine stukken, grote stukken, gebakken, gestoomd, gekruid, in een saus, in brood, in beslag, met krokante kruimels, op een pizza, in een muffin of een smoothie…

Een goede voorbereiding voor de week helpt ook. Mij wel. Iets gezonds klaar hebben staan voor als ze honger hebben. En onthou: morgen is er weer een nieuwe dag. Geef het niet op na één keer proberen.

De uitdagingen van Toy

Toy van der Steen, lid van Coöperatie Odin, heeft 3 dochters, 6, 3 en net 1 zijn ze. Hoe zorgt Toy ervoor dat haar kinderen gezond eten en waar loopt zij tegenaan?

Toy: “Ten eerste haal ik alleen gezond eten in huis. Snoep koop ik niet. Tuurlijk koop ik wel eens een ijsje en ik bak thuis graag een taart. Ik sta graag met de oudste 2 in de keuken. Tijdens het snijden van groente eten ze dan al vaak wat van de paprika. Heerlijk vind ik dat. Het zijn goede eters. Tijdens mijn zwangerschappen en de borstvoeding heb ik gewoon ui, knoflook en gember gegeten. Ze lusten echt alles, ook pesto bijvoorbeeld. Ik denk dat wat ik tijdens de zwangerschap heb gegeten daaraan heeft bijgedragen. Ik kook ook nooit iets anders als ze iets niet eten. Zo ben ik ook opgevoed. Vroeger kreeg ik ook geen snoep en at wat er op tafel stond. Uiteraard ben ik daar door beïnvloed.

Ik leg mijn kinderen uit waarom ik wil dat ze gezond eten. Ik zeg dat ze daar goede energie van krijgen om te spelen. Zo sluit ik aan bij hun wereld. Ik vind het wel een uitdaging om te merken hoe school en anderen met zoetigheid omgaan. Op school mag alles qua traktaties. Met bijna 30 kinderen in de klas betekent dat regelmatig zoetigheid. En als mijn kinderen bij anderen zijn, krijgen ze ook snoep. Ik snap ook wel dat iets extra aantrekkelijk wordt wanneer je het nooit mag. Daarom bak ik ook wel taarten. Maar dan met banaan in plaats van suiker bijvoorbeeld. Dit voelt voor mij dan toch wel gezonder.“

Wat vinden de kinderen zelf?

Ik vroeg mijn oudste wat hij het meest spannende vond wat hij ooit had gegeten. ”Eiersalade met pesto van het groene van de wortel. Ik vond dit er niet zo lekker uitzien, maar dat was het wel.”

De dochter (5 jaar) van Wendy Visscher, vestigingsmanager bij Odin, weet zeker dat ze nooit sla gaat eten. “Omdat ik dan denk dat ik blaadjes aan het eten ben uit de tuin. Net als de slakken.” En Marije haar dochter (5 jaar) snapt wel waarom wij als ouders willen dat kinderen gezond eten “Omdat je anders ziek wordt en omdat de tandarts dan misschien moet boren. En omdat je dan groot en sterk wordt.” Tja, de kinderen snappen het wel, maar het lijkt erop dat eten er vooral niet te spannend uit mag zien om het in elk geval te proberen. Hoe dan ook, het blijft een uitdaging.

Hoe doet Curious Kids Kinderopvang het?

Deze kinderopvang in Amsterdam heeft 15 vestigingen. Wekelijks doen ze boodschappen bij Odin. Ze geven kinderen biologische groente, fruit, crackers en zuivelproducten. Kinderen krijgen geen producten met toegevoegde suikers. Ook hun traktatiebeleid is suikervrij. Waarom? Volgens de filosofie van Curious Kids ontwikkelt een kind zich beter op sociaal, emotioneel en cognitief gebied, als het lichamelijk optimaal in zijn vel zit. Farisha en Linda, beiden vestigingsmanagers, vertellen het volgende:

“Per dag krijgen de kinderen naast fruit, elke middag een warme biologische maaltijd. Deze bestaat uit 4 soorten groenten, een koolhydraatrijk deel, zoals pasta, rijst, couscous of quinoa en eiwitten zoals ei, vis of tofu. Wij bieden geen vlees aan. Ook geen melk, alleen yoghurt. Onderzoek heeft aangetoond dat te veel zuivel de slijmproductie onnodig op gang brengt. Aan het einde van de dag is er een groentesnackmoment met komkommer, tomaat en wortel."

"Over het algemeen eten de kinderen alles. Ze weten niet beter. Peuters worden, passend bij de normale ontwikkeling, iets kieskeuriger. Ineens eten die bijvoorbeeld geen champignons meer. Tegen (aanstaande) ouders zeggen we; hou vol en blijf groente aanbieden. Ook als ze eens weigeren. Vandaag niet? Dan misschien morgen. Begin bij baby’s voor smaakontwikkeling met een groenteprak van één soort. Bied dit minimaal 9 dagen aan. Stap daarna pas over op een andere soort. Eerst groente en dan pas fruit. Aan smaken wennen kost tijd. Neem die tijd. En mix geen smaken, maar laat ze wennen aan pure smaken.”

Over de auteur:

Krista van de Steeg woont in Utrecht met haar vriend en hun 2 zoons. Lekker en gezond eten is een belangrijk onderdeel in haar leven. Niet voor niets is ‘live life with a little spice’ één van haar levensmotto’s. Koken, voor het gezin en anderen, doet ze graag. Ze hoopt anderen te inspireren met goed eten. Gelukkig kan ze dat bij Odin, waar ze sinds 2017 op de afdeling marketing & communicatie werkt, een plek geven.