Bezinning en reflectie tijdens de Twaalf Heilige Nachten

De tijd buiten de tijd

Van oorsprong worden de twaalf heilige nachten gezien als een tijd buiten de tijd, ook wel ‘de tijd die over is’ genoemd. De tijd werd vroeger in maan-maanden gemeten (één maand is gelijk aan één cyclus van de maan), die gemiddeld 29,5 dagen per maand duren. Dat zijn 354 dagen per jaar. Een jaar gerekend naar één rondje van de Aarde om de zon is 365 dagen. Daartussen zit een verschil van 11 dagen en 12 nachten. Dat is als het ware een tijd die stilstaat; waarin het maan-jaar geëindigd is, maar het nieuwe zonnejaar nog niet is begonnen. En dat in de donkerste tijd van het jaar, waarin de winterzonnewende plaatsvindt en ons de terugkomst van het licht beloofd, maar waarin het zonnerad op weg naar langere dagen nog niet werkelijk begint te draaien. Volgens de oude Noord-Europese tradities is dit een schemertijd, waarin de sluiers tussen de werelden dun is en contact met ‘de andere zijde’ of de spirituele wereld makkelijker voelbaar is. Een tijd waarin hemel en aarde samenkomen (denk aan het bekende kerstliedje: ‘midden in de winternacht, ging de hemel open’). Het is een periode om net als de natuur helemaal stil te worden en je te richten op reflectie en bezinning. Reflectie op het jaar dat je achter je laat en bezinning op waar je in het jaar dat komen gaat je aandacht en energie aan wilt geven.

Terugkijken en vooruitblikken

Doordat de grens tussen de aardse en spirituele wereld tijdens de heilige nachten zo dun is, wordt gezegd dat je dromen tijdens deze tijd extra helder zijn en een voorspellend karakter kunnen hebben. Ze kunnen boodschappen bevatten en inzicht geven, zowel over je afgelopen jaar als voor het nieuwe jaar. Men zegt ook dat elke nacht samenhangt met één maand in het jaar. Dus de eerste nacht vertelt je iets over wat je in de maand januari in het afgelopen jaar hebt moeten verwerken én een thema, gevoel of impressie van wat er in de eerste maand van het nieuwe jaar in jouw leven tot ontplooiing wil komen. De tweede nacht gaat dan over februari, en ga zo maar door. Als je benieuwd bent naar wat jouw dromen tijdens de heilige nachten je te vertellen hebben, leg dan een boekje met pen naast je bed en schrijf direct je dromen op als je wakker wordt. Het kan leuk zijn om hier later in het jaar weer naar terug te komen; soms is het later pas te duiden wat een droom werkelijk betekent.

Naast extra oplettendheid rondom je dromen, kan het ook helpen om gedurende de dagen van de twaalf heilige nachten de tijd te nemen om in een mooi opschrijfboekje reflectievragen aan jezelf te stellen. Neem dan bijvoorbeeld de eerste helft van de periode om terug te blikken op het afgelopen jaar: wat was er voor jou belangrijk, waar ben je blij en dankbaar voor, wat heb je geleerd, waar ben je tegenaan gelopen en welke dingen wil je graag in het oude jaar achterlaten? De tweede helft, wanneer het nieuwe jaar eenmaal is aangebroken, kan je gebruiken om te reflecteren op welke dingen je graag in dat nieuwe jaar zou willen uitnodigen in je leven. Welk thema is voor jou dit komende jaar belangrijk, waar wil je je op richten, welke talenten wil je ontwikkelen en wat wens je jezelf toe? Neem de tijd om zaadjes in jezelf en je bewustzijn te planten, die je in de rest van het jaar tot bloei wil laten komen. Wat ook kan is dat je een specifiek thema uitkiest waar je tijdens de twaalf heilige nachten op wilt reflecteren en verdieping in wilt brengen.

Rooknachten

De Duitse naam voor Kerstmis verhelderd meer over de term Heilige Nachten. ‘Weihnachten’ staat voor ‘weih’, wat heilig betekent, en ‘nachten’, hetzelfde als het Nederlandse nachten. Méérdere heilige nachten dus, niet alleen de nacht waarin het heilige kindje Jezus is geboren. Het woord kan ook een verbinding zijn met het Duitse ‘Weihrach’, wat wierrook betekent. De twaalf heilige nachten worden dan ook wel (wier)rooknachten genoemd. Dat verwijst naar het gebruik om tijdens de periode van de heilige nachten het huis en jezelf uit te roken en zo energetisch te reinigen. Dat wil zeggen dat je een bundeltje kruiden met een zuiverende werking (bijvoorbeeld salie of bijvoet) brandt en met de rook jezelf en je huis zuivert van oude energie.

Er zijn eigenlijk twee verschillende momenten die beide als start van de heilige nachtenperiode kunnen worden gezien. Vanuit de Christelijke insteek begint het op 24 december, kerstavond. Het mooie van dat startmoment is dat precies de helft van de periode in het oude jaar valt en de helft in het nieuwe jaar. Maar velen zien ook de winterzonnewende als het begin van de twaalf heilige nachten en die vindt op 21 december plaats.

Wanneer je er ook voor kiest om de twaalf heilige nachten te laten beginnen en op wat voor manier, groot of klein, je er ook bij wenst stil te staan; het is een tijd van het loslaten van het oude en het voorbereiden op en verwelkomen van het nieuwe. Een tijd voor bezinning en stilte. Een tijd voor ontvankelijkheid.