Reactie op beslisnota n.a.v. petitie 'Houd ons voedsel gentechvrij'

Op 22-12-2023 hebben we namens alle ondertekenaars van de petitie 'Houd ons voedsel gentechvrij' een reactie gestuurd naar minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ernst Kuipers. De commissie LNV heeft ons per brief laten weten dat de brief van Ernst Kuipers wordt geagendeerd voor het commissiedebat Landbouw- en Visserijraad (22/23 januari) op 17 januari 2024. Deze reactie is ook naar hen gestuurd, zodat ze die kunnen meenemen in het debat.

Geachte minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, beste Ernst Kuipers,

Om te beginnen hartelijk dank voor de schriftelijke reactie op onze petitie “Houd ons voedsel gentechvrij” van 27 november jl., die u ons mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft gestuurd. Op 3 oktober jl. hebben we de ruim 45.000 handtekeningen van deze petitie aangeboden aan de Tweede Kamer, namens de Biowinkelvereniging ondersteund door Bionext, foodcoop Odin, de Bolster, Stichting Demeter, Groenboerenplan, Demeter Internationaal, Stichting Warmonderhof, Ekoplaza, Velt, Stichting Zaadgoed en Greenpeace.

Waar ging de petitie “Houd ons voedsel gentechvrij” ook alweer over

Drie maanden daarvoor, in juli, zijn we de petitie gestart om te voorkomen dat met de komst van de nieuwe Europese wet voor de regulering van ‘Nieuwe Genomische Technieken’ (NGT’s), producten die tot stand zijn gekomen met deze GMO-technieken straks onherkenbaar in je winkelmandje belanden. Om dat te voorkomen vragen wij verplichte etikettering tot in het schap. Daarnaast willen we dat het Europees Octrooibureau patenten op natuurlijke eigenschappen onmogelijk maakt en dat er heldere afspraken komen die biologische boeren beschermen tegen de risico’s van kruisbesmetting met NGT-gewassen.

Gentech-regelgeving: wat is nu eigenlijk belastend voor wie?

In uw reactie geeft u aan dat de huidige regelgeving verouderd is en in de praktijk als zeer belastend wordt ervaren voor gebruikers zoals onderzoekers en ontwikkelaars van zaden en dat daardoor de ontwikkeling en het op de markt brengen van NGT-planten in Europa is gestokt. U geeft vervolgens aan dat het voorstel zoals het er nu ligt voor een groot gedeelte in lijn is met de positie van Nederland op dit onderwerp en dat Nederland er dus positief over kan zijn. Interessant is, dat u daarbij geen rekening houdt met het feit dat het dereguleren juist als zeer belastend wordt ervaren door Nederlandse consumenten, telers en veredelaars die op hun akkers en / of bord vrij willen blijven van alle gen-technieken. Met hen wordt in het voorstel zoals het er nu ligt geen rekening gehouden.

Consument mag het zelf uitzoeken

Uit uw reactie mogen wij afleiden dat het kabinet, net als wij, vindt dat keuzevrijheid moet worden geborgd door middel van transparante en objectieve informatievoorziening richting de consument. Interessant is vervolgens dat u vermelding op het etiket niet nodig vindt.
U schaalt daarbij producten uit conventionele, niet-GMO veredeling gelijk aan producten waar wel gentech is toegepast. Bijzonder, want het gaat hier om producten die in de oorsprong wezenlijk anders zijn, namelijk genetisch gemodificeerd, waarvan een groot deel van de Nederlanders, maar ook bijvoorbeeld 90% van de Duitsers zegt dat ze die producten niet willen. U gaat daar nogal makkelijk aan voorbij.

Verder zou de uitvoerbaarheid van vermelding op het etiket lastig zijn. Dat geldt wel voor meer etiketteringsregels en die worden ook gewoon doorgevoerd, dus dat zou geen argument mogen zijn. Tot slot verwijst u de consument voor dit onderwerp naar een openbare database waarin zij kunnen opzoeken of er bij de ingrediënten in hun product gentech is gebruikt. Gezien het feit dat heel veel levensmiddelenproducenten ook op dit moment totaal niet transparant zijn over de herkomst van hun ingrediënten is dit een onmogelijke opgave. Wij vragen ons af hoe u zich dat voorstelt als mevrouw Jansen in deze database moet gaan opzoeken hoe het zit met haar potje pastasaus. Vertrouwen op een vrijwillige extra toelichting op het etiket is wat ons betreft een naïeve gedachte.

Consumentenvoorlichting vanuit de EU om uit te leggen wat NGT’s zijn heeft ook geen enkele zin als de consument vervolgens nergens kan herkennen of er in zijn winkelmandje producten zitten waarbij van deze technieken gebruik is gemaakt. Daarbij doet u bovendien de aanname dat de technieken veilig zijn voor mens, dier en milieu, maar daar is nog geen enkel bewijs van. Dat in combinatie met het feit dat de geclaimde voordelen voor voedselvoorziening en klimaat ook nog helemaal niet bewezen zijn is al een risico op zich. De tijd zal het moeten leren. Wij vinden het onverantwoordelijk om hier zomaar overheen te stappen en niet eerst onderbouwing te verzamelen.

Ook niks geregeld voor de biologische sector

Tot slot stelt u in uw reactie de biologische sector gerust en noemt u de voorgestelde deregulering zelfs een kans voor de biologische sector om zich te onderscheiden. Helaas is een kans alleen leuk als je hem kunt inkoppen. Omdat er in het voorstel op geen enkele manier van het voorzorgprincipe wordt uitgegaan, is er geen borging dat de biologische sector gentechvrij kan blijven. Dat betekent een bedreiging van de certificering voor de biologische producenten en brengt ook de propositie naar de consument in gevaar.

Alleen maar meer reden tot zorg

U hoopt aan het einde van uw reactie dat de ondertekenaars van de petitie inzien dat aan alle eisen al tegemoet is gekomen en dat het kabinet zich zal inspannen voor transparantie en keuzevrijheid van de consument. Helaas zijn door uw reactie en het stemgedrag en de uitlatingen van uw collega Adema in Brussel onze zorgen alleen maar toegenomen. Wij kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat u niet geluisterd heeft naar de punten die we met de petitie hebben ingebracht. Wij zullen dan ook verder gaan met het activeren van iedereen die zich net als wij zorgen maakt om zijn en haar stem nog beter en duidelijker over te brengen. Dit in de hoop dat de Nederlandse overheid haar burgers serieus neemt, hier opnieuw naar gaat kijken en het huidige standpunt zodanig aanpast dat iedereen die vrij wil blijven van gentech hier in de toekomst op kan blijven vertrouwen.

Vriendelijke groet,

Namens de aanbieders van de petitie "Houd ons voedsel gentechvrij”.

Roosmarijn Saat en Merle Koomans van den Dries
Biowinkelvereniging

Heb je vragen n.a.v. dit bericht? Neem dan contact op met Merle en / of Roosmarijn via mijnetenmijnkeuze@gmail.com.

Lees hier de kamerbrief reactie op de petitie: "Houd ons voedsel gentechvrij", d.d. 27 november 2023.