Biodynamische blauwe bessen van Noorderbos

De liefde voor de blauwe bes

“In 2006 gooiden we het roer om en zijn wij samen Noorderbos begonnen. Beiden hadden we behoefte aan een andere invulling van ons leven. We werkten allebei in de beleidsmatige kant van natuur. Onze liefde voor de natuur was sowieso een vereiste en we wilden iets doen in de biologische sector. Toen ontdekten we de biologische blauwe bes en sindsdien verdiepen we ons daar dagelijks in. We vinden het leuk om ons te specialiseren in 1 ding en daar heel goed in te zijn. Er valt nog zoveel over te ontdekken en leren!”

Overgang naar biodynamisch telen: als van nature

“We zijn biologisch begonnen, wat op zich al een uitdaging genoeg is. Zeker als bessenteler, want er zijn heel weinig biologische bessentelers. Je probeert dus heel veel dingen uit. Je leert je eigen grond kennen. Wij hebben hier bijzondere voor bessen geschikte grond. Tiendeveen was eeuwenlang een veenmoeras. Na afgraven van het veen (turf) werd er bos aangeplant. Later werd een deel van het bos omgezet in akkers. Meteen achter ons bedrijf ligt nog steeds het oude bos. Wij zijn hier in 2006 gestart op een voormalig akkerbouw bedrijf. Toen zijn ruim 40.000 struikjes geplant. Na de verplichte drie jaar omschakeling van de grond, waren de bessen officieel biologisch. Maar al gauw merkten we dat wij net een stapje verder wilden dan vereist is voor het biologische keurmerk. Omdat we al aan extra eisen voldoen hebben we het EKO Keurmerk en sinds 2021 zijn we ook Demeter gecertificeerd.”

Hoe zie je deze biodynamische wijze van telen terug bij jullie op het land?

Op ons bedrijf hebben we houtsingels, slootkanten, grasstroken en een poel. Deze beheren we zo natuurlijk mogelijk, zodat er veel wilde planten en dieren leven. We zaaien bloemenranden in met inheemse zadenmengsels. Dit geeft extra voedsel aan vlinders, bijen, hommels en veel andere insecten. Ook experimenteren we met kruidenrijke grasbanen tussen de bessenstruiken. Om de bloemen een kans te geven, moet het gras een paar keer per jaar gemaaid worden. We maaien steeds een klein stukje zodat de geiten van de nabijgelegen biodynamische boerderij Hansketien vers bloemrijk gras hebben. Die zijn er gek op!

En waarom kiezen jullie er voor om zoveel rassen te telen?

“Een blauwe bessenstruik kan wel 100 jaar staan. Dus toen wij ons bedrijf begonnen hebben we goed onderzoek gedaan naar de beste blauwe bessen. Als je kiest voor biologische teelthebje graag extra variatie in rassen, voor een betere risicospreiding. . Inmiddels hebben we zo’n 20 soorten waarvan 8 hoofdrassen. Als je kiest voor het planten van een bessenstruik, kun je eigenlijk pas na 5 jaar proeven en ervaren of het echte goede bessen zijn want pas dan is hij goed op dreef. In de eerste jaren geeft zo’n jonge bessenstruik ongeveer maar een handjevol besjes per struik.

Net als bij appels, zijn er bij blauwe bessen honderden verschillende rassen. Het fijne van zoveel verschillende rassen, is dat we op zo’n manier de hele zomer rijpe bessen kunnen leveren want elk ras heeft zijn eigen rijpingstijd. Vanaf begin juli t/m eind augustus loopt het seizoen en zijn wij druk bezig met plukken. Een bes groeit in een tros, dicht op elkaar en rijpe en onrijpe bessen zitten door elkaar in een tros. Je moet dus heel goed kijken bij het plukken. Wij plukken dus besje voor besje om de rijpe uit de tros te selecteren. De onrijpe mogen blijven zitten en komen de weken erna aan de beurt.

De bessen die nu in de Odin winkels worden verkocht zijn van het Draper ras, dat is een vrij grote zoete bes en die is in de zomer zo’n beetje als tweede aan de beurt van onze zomer oogst. De mooiste rijpe blauwe bessen gaan direct na het plukken in een kartonnen doosje voor de verkoop. De minder mooie worden verwerkt tot sap of puree.

Hoe gaat het dit seizoen met oogsten?

“Elk jaar is wel een beetje anders, maar dit jaar waren we vrij vroeg. Het seizoen is steeds vroeger door het opwarmen van de aarde. We merken echt een verschuiving.

En, tot slot, wat een mooie nieuwe verpakking! Kun je hier iets over vertellen?

“Mooi he! Deze nieuwe verpakking is gemaakt van 100% gerecycled papier/karton en bevat geen snippertje plastic. Je kunt dus de gehele verpakking bij het oud papier gooien. Ook kiezen we er bewust voor om in plaats van een 125 gram bakje een 150 gram bakje te verkopen. Dit is milieuvriendelijker en de meeste mensen hebben de bessen toch binnen een dag op, zo lekker zijn ze!”

Het Drentse Noorderbos verkoopt onder de naam PureBlu bij Odin naast verse Drentse bessen ook ingevroren bessen, bessensappen én siropen. 

Wacht even… Bosbes of blauwe bes?

De bosbessen die in Europa geteeld worden, zijn Amerikaanse bosbessen. In Noord Amerika groeien ze ook in het wild. Ze zijn nauw verwant aan de Europese bosbes, maar de vruchten zijn groter en steviger. Ze hebben meer smaak en zijn beter te bewaren. Aan beide soorten worden van oudsher allerlei gezondheidseffecten toegeschreven. Ze bevatten veel anti-oxidanten.

De Engelse naam voor bosbessen is blueberries. Dat is vertaald als blauwe bessen. Blauwe bessen zijn geen familie van rode en zwarte bessen. Ze horen bij de bosbes familie (Vaccinium). Ze worden ook wel gecultiveerde bosbessen genoemd. De officiële Nederlandse naam is Trosbosbes, omdat de vruchten in trosjes aan de struik hangen.