Wijsheid zit in kleine beestjes

Biodiversiteit op de biodynamische boerderij

Help! Het is je vast niet ontgaan; we zitten in een biodiversiteitscrisis! Sinds 1970 is wereldwijd 68% van de dierpopulaties verdwenen. En bij insecten is het verlies nog groter. Insecten bestuiven planten en dus ook voedselgewassen en daarnaast zijn ze een belangrijke voedselbron van veel dieren. Als zij verdwijnen, heeft dat een enorme impact op de natuur en uiteindelijk ook op onszelf. 

Tijdens de jaarlijkse Odin Meimaand Bijmaand hebben we samen met De Traay een actie gedaan om geld in te zamelen voor biodiversiteitsonderzoeken op twee biodynamische boerderijen waar Odin-bijenvolken staan: we zijn benieuwd hoe het daar met de biodiversiteit gaat en welke ontwikkelkansen er zijn. En hoe kunnen we verder helpen? We vroegen Martijn Bunskoek van Natuuronderzoeksbureau Bunskoek Natuurlijk om het onderzoek uit te voeren en te adviseren over het verbeteren van de biodiversiteit..

Biodynamisch opleidingscentrum en boerderij Warmonderhof

Warmonderhof is een opleidingscentrum voor biodynamische landbouw met woon- en werkgemeenschap bij Dronten. Er wordt een grote diversiteit aan gewassen verbouwd. Daarnaast zijn er gras/klaver-percelen voor de melkveehouderij. Het tuinbouwdeel richt zich op kleinschaliger teelten van groenten, fruit en bloemen. De bodem bestaat uit een kalkrijke lichte klei.

De onderzoekers trof, naast de honingbij, een gevarieerde populatie soorten wilde bijen aan waaronder de Breedbandgroefbij, Zuidelijke zijdebij en de Klaverdikpoot Daarnaast spotten ze 9 soorten libellen, 11 soorten dagvlinders en 6 soorten sprinkhanen, veel erfvogels, maar relatief weinig akkervogels. Om de populatie akkervogels te verhogen wordt aanbevolen om slootkanten en grasbermen pas te maaien na het broedseizoen en grondbewerkingen in deze periode te beperken. Met het vooraf markeren van nesten kun je rekening houden met deze plekken bij het maaien. Om het aantal libellen en amfibieën te verhogen is voortplantingswater nodig. Warmonderhof is al bezig met het visvrij maken van een vijver en gaat een bedrijfsnatuurplan opstellen.

Odin-imker Jos Willemse: “Werken aan boerderij-gebonden imkerij rondom onze voedselvoorziening, dat is wat we doen”

Biodynamische boerderij Maatschap Dames en Heren Vos

Biodynamisch akkerbouwbedrijf Mts Dames en Heren Vos ligt in de Noordoostpolder. Het overgrote deel wordt gebruikt voor akkerbouw en er is een boomgaard. Er worden onder andere aardappelen, tuinbonen, uien, winterpeen, courgette, erwten, witlofwortels, spinazie, zomertarwe, luzerne, facelia en radijs verbouwd in een zeven- of zelfs 14-jarige rotatie.

In tegenstellling tot Warmonderhof was de akkervogelpopulatie relatief goed ontwikkeld met onder andere Gele kwikstaarten, Veldleeuweriken en Graspiepers. Toch wordt ook hier aanbevolen om bermen maaien na het broedseizoen en grondbewerking in deze periode beperken. Verder werd een gevarieerde populatie zweefvliegen waargenomen, maar relatief weinig wilde bijen. Wilde bestuivers hebben een sterke voorkeur voor inheemse bloemsoorten. Daarom zijn deze bloemen al ingezaaid op de boerderij. Ook wordt de aanleg van kleine bosjes zoals wilg, sleedoorn en meidoorn aangeraden en begint het jarenlange maai- en afvoerbeheer zijn vruchten af te werpen.

Om de populaties van wilde bijen en andere bestuivers te stimuleren is het advies om op het erf de biodiversiteit te bevorderen door de aanplant van struiken, de aanleg van een amfibieenpoel, bloemrijk grasland en een grondwal (waar bijen hun nesten in kunnen maken). Deze plannen zijn inmiddels al in gang gezet.

Hoe nu verder?

In de onderzoeksrapporten worden aanbevelingen gedaan voor het bevorderen van biodiversiteit, waarvan er een deel al wordt uitgevoerd. Deze aanbevelingen kunnen uitgewerkt worden in een bedrijfsplan zodat ze op maat ingepast kunnen worden binnen de bedrijfsvoering. De beschreven maatregelen kosten geld en daarom moet bij de provincie Flevoland en Landschapsbeheer Flevoland nagegaan worden of vergoedingen mogelijk zijn. Odin onderzoekt samen met de bedrijven hoe ze de aanbevelingen verder vorm kunnen geven.

Op 11 december 2021 zijn de resultaten en aanbevelingen van het onderzoek ter inspiratie gedeeld met een grote groep enthousiaste (biodynamische) boeren, consumenten, imkers, winkeliers en medewerkers van Landschapsbeheer Flevoland. Hieronder kun je alle rapportages eens rustig nalezen. Wil je de biodiversiteit steunen? Blijf dan vooral kiezen voor 100% biologisch en word vriend van de Odin imkerij.

• Inleiding Odin
• Presentatie bevindingen aan aanbevelingen van Martijn Bunskoek van Bunskoek Natuurlijk
• Rapport onderzoek Biodiversiteit boerderij Mts Dames en Heren Vos, Kraggenburg
• Rapport onderzoek Biodiversiteit boerderij Warmonderhof, Dronten

Vervolg?
Wij zijn erg blij dat we dit onderzoek hebben kunnen laten doen en er enorme betrokkenheid is bij het thema. We gaan nu nadenken over een eventueel vervolg. Heb je behoefte hierover in contact te komen, laat het dan weten via info@odin.nl.