Het blijkt dat de Nederlandse insteek is dat gentech niet op etiketten van levensmiddelen vermeld gaat worden. Ook wil Nederland het mogelijk maken dat bedrijven patenten op natuurlijke planteneigenschappen kunnen krijgen.
Afgezien van de vraag of je je principieel moet willen dat natuurlijke eigenschappen patenteerbaar zijn, zal het hierdoor lastiger worden voor kleine veredelaars om op te boksen tegen de grote zaadbedrijven. Ook kunnen boeren hierdoor afhankelijker worden van deze bedrijven. Dat terwijl het parlement in verschillende moties het ministerie van LVVN juist opriep te pleiten voor stevige kaders. Dit alles blijkt uit een analyse van Argos en De Groene Amsterdammer.
Nu de besluitvorming over het dereguleren van gentech in ons voedsel binnen de EU in een beslissende fase komt, wordt steeds duidelijker wat de rol van de Nederlandse overheid hierin is. Nederland lijkt zich volgens de berichtgeving vooral zorgen te maken over de concurrentiepositie van de Nederlandse zadenindustrie. Zorgen van burgers, Tweede Kamerleden en kleinere veredelaars worden terzijde geschoven.
Frans Carree, veredelaar bij het biologische zaadbedrijf De Bolster: "We verwachten dat wanneer er gedereguleerd wordt er een hele berg aan eigenschappen gepatenteerd zal worden. Het is heel veel werk en administratie voor ons om dat bij te houden."
Als hoofdargument gebruikt de overheid de redenering dat de nieuwe categorie 1 NGT*-gewassen vergelijkbaar is met traditioneel veredelde gewassen, dus hoeven consumenten niet te weten dat dit in hun voeding zit. Hoogleraar Michel Haring, Universiteit van Amsterdam, legt uit dat bij deze vorm van veredeling niet gewerkt wordt met genen uit een andere plant of dier, maar dat er geknipt en geplakt wordt met de genen van de plant zelf en dat dit evengoed genetische manipulatie is.
Uit eerder onderzoek van het Rathenau-instituut blijkt dat burgers niets hebben tegen de nieuwe techniek an sich, maar wel willen dat die voor een maatschappelijk doel wordt ingezet. Ook willen ze aan de hand van duidelijke etiketten zelf kunnen kiezen voor wel of niet gentech in hun eten.
Philip MacNaghten, hoogleraar Technologie en Internationale Ontwikkeling aan de WUR: "Mensen willen het weten, maar het proces verloopt niet democratisch."
Jeroen Candel, universitair hoofddocent voedsel- en landbouwbeleid aan de WUR, legt in de uitzending van Argos uit dat het wetsvoorstel dat nu ter tafel ligt onderdeel was van een uitruil binnen de Green Deal. “Daarin werden pittige afspraken gemaakt over vermindering van pesticiden in Europa, iets wat het verdienmodel van grote chemie- en zaadbedrijven erg zou kunnen aantasten.” Als goedmaker zijn er toen soepelere regels voor NGTs voorgesteld, waarmee de bedrijven nieuwe verdienmodellen kunnen aanboren. Candel: “De crux is wel dat die pesticidenwet is gesneuveld terwijl de NGT-wetgeving nog steeds op tafel ligt.”
Verder zou volgens Candel het toestaan van patenten voor NGT-gewassen ook leiden tot een sterkere machtsconcentratie en zou het boeren veel afhankelijker maken van grote bedrijven die NGT-zaden ontwikkelen.
Volgens Michel Haring zijn wetenschappers in Nederland enthousiast over de nieuwe technieken, maar in het gebruik van NGT’s in de realiteit, zijn er problemen die met economie en ecologie te maken hebben.
Artikel en video Argos: Sleutelrol voor Nederland in Europese lobby voor versoepeling regels gentech-voedsel
*NGT: Nieuwe Genomische Technieken, bijvoorbeeld CRISPR-Cas