Savannezeep van Werfzeep

Sheaboter en de Sahel

"Bij Werfzeep zijn we al jaren verzot op sheaboter: boter van de noten van de karitéboom die romige, verzorgende zeep oplevert. Toen de Vogelbescherming ons vroeg om in samenwerking met hen en met Cordaid een zeep te ontwikkelen die paste in hun project (Birds, Bees & Business) waarbij ze de productie van verantwoorde karitéboter in West-Afrika ondersteunen, waren we meteen enthousiast."

Voor de productie van sheaboter, zoals karitéboter ook wel genoemd wordt, zijn sheabomen nodig. Deze bijzondere bomen komen alleen voor in de Sahel, een savannestreek in West-Afrika.

Bomen, vogels en bijen

Het ecosysteem in de Sahel is uniek. De sheabomen die er groeien zijn onderdeel van een bijzondere kringloop, die een link heeft met Nederland. Sommige zeldzame vogels die wij hier ’s zomers zien, overwinteren graag in de Sahel. De zomertortel broedt bij ons in bosranden en heggen, maar zoekt zijn heil ’s winters in West-Afrika. Ook de gekraagde roodstaart en de bonte vliegenvanger trekken tussen juli en oktober van Nederland naar de Sahel, waarbij de vliegenvangers zelfs dwars over de Sahara vliegen. De laatste twee soorten eten vooral insecten, en daarvoor kunnen ze in de Sahel goed terecht.

De sheabomen en hun bloesems trekken veel verschillende soorten insecten aan, waaronder bijen. Die vormen een walhalla voor overwinterende vogels, maar zijn ook een essentieel onderdeel van de kringloop van de sheabomen. Na de bevruchting van de sheabloesems ontstaan er namelijk sheanoten. Die worden verzameld, gemalen, geroosterd en tot slot gekneed tot sheaboter. Tot slot maken bijen van de nektar die ze uit de sheabloesem hebben verzameld, weer sheahoning.

In de Sahel zijn het vrijwel altijd vrouwen die met de hand de sheaboter maken. Door op deze kleinschalige manier sheaboter te maken en te verkopen, voorzien zij zelf in hun levensonderhoud.

Vrouwen van de Sahel

De sheamaaksters van de Sahel vormen een belangrijke schakel in de kringloop van het Sahel-gebied. Ook zijn ze de sleutel tot bescherming van het landschap. Door de steeds grotere vraag naar sheaboter, en verdroging van het gebied, dreigt namelijk verarming van de Sahel. De vrouwen werken op een ambachtelijke en kleinschalige manier, die het landschap niet uitput. Hierdoor helpen zij juist de soortenrijkdom en het aantal sheabomen in stand te houden.

De Vogelbescherming steunt deze vrouwen met een bijzonder project: ‘Birds, Bees & Business’. Het project is opgezet om het shealandschap te beschermen, de biodiversiteit te verrijken, de vogels en insecten te helpen, en tegelijk de West-Afrikaanse sheamaaksters te ondersteunen. Het project doet dit onder andere door houtkap te voorkomen en nieuwe bomen aan te planten, en de vrouwen te helpen zich te organiseren in coöperaties. De sheamaaksters ontvangen een eerlijke prijs voor hun sheaboter en krijgen advies om hun sheanoten zo efficiënt en milieuvriendelijk mogelijk te verwerken.

Van sheamaaksters naar zeepmaaksters

"Het ontwikkelen van deze Savannezeep was voor ons een mooie manier om dit project te ondersteunen. Extra leuk hierbij is dat onze eigen biologische karitéboter die we al jaren in het atelier gebruiken, helemaal ‘Sahel-proof’ is. Naast een groot aandeel verzorgende sheaboter voegden we in de Savannezeep ook sheahoning toe. Dit is een extra bijzondere honing: rechtstreeks uit West-Afrika en afkomstig van de nektar van bloesems die de bijen van sheabomen verzameld hebben!"

In het zeeprecept voor deze Savannezeep verwerkten Werfzeep ook extract van hibiscusbloemen – in de Sahel komen verschillende soorten hibiscus voor.

En tot slot geurt deze milde zeep verrassend zacht, fris en een beetje zoet naar citroengras, palmarosa, zwarte peper en ylang ylang.

Savannezeep

Met de aankoop van deze Savannezeep vol sheaboter uit de Sahel draag je bij aan natuurherstel in dit gebied en krijgen de sheamaaksters een eerlijke prijs voor hun product. Via onze social media kanalen verloten wij deze week 5 x deze bijzondere zeep!