Hoe Odin boerderij De Beersche Hoeve de bij helpt

Afhankelijk van insecten

“We zijn zeer afhankelijk van insecten voor de bevruchting van planten. Samen met de bodem vormen de insecten de basis van het ecosysteem. Alles in het systeem raakt uit balans wanneer insecten verdwijnen en balans is heel belangrijk op een biodynamisch bedrijf. Je ziet bijvoorbeeld dat het met ongewenste insecten heel goed gaat wanneer er geen balans is, zoals de teek en de tijgermug. Daarnaast draagt klimaatverandering helaas bij aan disbalans, met ook de enorme droogte die we de laatste jaren hadden.”

Balans creëren

“Om op de Beersche Hoeve meer balans te creëren hebben we op alle akkerranden een kruiden- en bloemenmengsel ingezaaid. In totaal een strook van 3 kilometer lang en 6 meter breed. Insecten kunnen daarin nectar vinden, schuilen en zich voortplanten. Je ziet natuurlijk bij meer boeren dat ze nu werken met natuurlijke akkerranden. Wij gebruiken daarbij alleen inheemse planten omdat insecten daar het meest aan hebben, zoals klaprozen, korenbloem, kamille, weegbree, ridderspoor en bolderik. We maaien de akkerranden maar 1 keer per jaar in september of oktober, zodat insecten daar weinig last van hebben.”

“Verder hebben we permanent kruidenrijk grasland, met bijvoorbeeld veel grasklaver en weegbree. Vier hectare van ons land maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur en wordt niet eens gebruikt voor landbouw. Dat is natuurlijk ook ideaal voor insecten.”

“Insecten hebben bij ons altijd wel iets te halen. Als er op ons land minder in bloei staat kunnen ze nog altijd genoeg vinden in de bossen en weiden hier omheen.”

“Ook de wat lastigere hoekjes die je soms hebt op een bedrijf en die je niet goed kunt bewerken laten we begroeien met bloemen en waardplanten voor insecten, zoals brandnetels. Dat soort stukjes zien er vaak heel mooi uit.”

“De Odin bijenvolken die hier staan hebben zeker bijgedragen aan onze bewustwording rond insecten. Vanwege de bijenvolken heb ik een imkercursus gevolgd bij Odin imker Jos Willemse die me veel geleerd heeft over insecten en wat ze nodig hebben.”

Alles in verband

“De bij, de regenworm en de koe zijn allemaal deel van een kringloop. De koe eet planten en voedt de bodem met mest, de worm breekt dat af, de planten nemen dat weer op en die worden weer bestoven door insecten. Alles wat we hier doen staat ook met elkaar in verband. Als we een boom omzagen dan gebruiken we de takken in houtwallen. Dat zijn ideale broedplaatsen voor insecten en andere wezens.”

“Veel akkerbouwers hebben last van engerlingen. Dat zijn de larven van meikevers, die veel wortels aantasten. Ze worden vaak met heel dure methodes bestreden. Wij ‘bestrijden’ ze door een goede bodem te creëren en te verzorgen, bijvoorbeeld door veel vruchtwisseling.”

Stabilisatie insectenstand

“Er is overal een afname van het aantal insecten, maar ik denk dat het bij ons gestabiliseerd is. Je ziet bij ons veel zweefvliegen, wilde bijen en vlinders. En doordat het waterschap het beekje de Grote Beers wat meer heeft laten meanderen zie je hier de laatste jaren ook een flinke toename van libellen. De Wielewaal (een insectenetende vogel, red) is terug, dat is ook een goed teken.”

Economisch nut

“Insecten hebben ook een economisch nut voor ons op de boerderij. De planten worden beter bevrucht, wat weer betere gewassen oplevert. Insecten helpen verder bij het veredelen en vermeerderen van zaden, wat ook een belangrijk deel van ons werk is. Voor ons veredelingswerk in tunnels gebruiken we trouwens vliegen. We zetten maden uit in de tunnels, die komen uit en de vliegen bestuiven de gewassen dan. Als de tunnel daarna open gaat vliegen ze de natuur in.”

“In de tunnels kweken we ook spruiten en die kunnen erg last van hebben van bladluis. We bestrijden die vooral met zweefvliegen. We kopen kaartjes waar poppen van zweefvlieglarven op zitten. Die hangen we in de tunnels en de larven die ontpoppen parasiteren vervolgens op de bladluizen.”

“We willen ook metselbijenkasten maken. Metselbijen zijn heel goed in het bestuiven van planten. Maar ook de zweefvliegen, vlinders en nachtvlinders, wilde bijen, kevers en natuurlijk de honingbijen zijn erg goede bestuivers.”

“Verder hebben we vanwege alle natuur op en om het bedrijf veel lieveheersbeestjes die ook bladluizen eten. Vooral voor de koolgewassen is dat erg belangrijk. De lieveheersbeestjes worden bij ons ook niet doodgespoten natuurlijk en als ze eenmaal in het ecosysteem zitten dan blijven ze terugkomen.”

Rupsenfeestje

“Het is altijd weer een feestje wanneer we rupsen van de koninginnenpage vinden. Dat is zo’n mooie grote rups! De rupsen van het kleine en grote koolwitje kunnen veel schade geven, maar die worden vaak weer in toom gehouden door de vele vogels hier.”

Biodynamisch belangrijk

“Wij zien dat de balans beter wordt door onze manier van boeren. Daar werken we actief aan en dat is wat de biodynamische landbouw zo belangrijk maakt voor de biodiversiteit. En natuurlijk gebruiken wij geen insecticiden. Wij houden echt rekening met de omgeving en gaan daar een samenwerking mee aan. Gangbare landbouw is zo bezig met productie dat ze vaak een soort strijd met de insecten voert. Onze visie is dat we de bodem delen met andere wezens. Gangbare boeren eigenen zich de grond toe. Ze moeten ook wel, want dat is hoe het systeem werkt.”

Nog meer natuur

“Ik zou nog meer natuurelementen willen toevoegen, nog meer houtwallen bijvoorbeeld. Meer natuurlijk beheerde stroken tussen de gewassen. We willen ook nog een grote vijver creëren met struiken er omheen. Zelfs in de plastic tunnels willen we minibiotopen creëren met kruiden.”

“Ook op landgoed Baest waar wij onze grond pachten is het nu beter voor de insecten. Leuk ook om te merken dat onze manier van bewerken hen inspireert om hun terrein anders te beheren. Ze gebruiken nu geen pesticiden meer, niet alle onkruid wordt meer verwijderd en er is veel aanplant van bomen en struiken.”

Draag een steentje bij

“Samen met beeldend kunstenaar Marc Mulders ben ik het project ‘Draag een steentje bij’ begonnen. Marc fotografeert prachtige beelden van insecten. Die zijn gelimiteerd te koop en de opbrengst daarvan gaat naar organisaties die zich inzetten voor insecten. Je kunt ons vinden op Facebook.”

Favoriete insect

“Ik denk het lieveheersbeestje, dat is zo’n goede hulp bij ons werk. En de Koninginnepage natuurlijk, die is gewoon ontzettend mooi!”

Steun de Odin imkerij en word vriend.

Foto onder: Teun Luijten tussen de bloeiende wortels